تحقیق؛ محبوبه هشت ویس :
پپیشرفت علم در زمینه‌های مختلف، راه ورود پسماندهای خطرناک پزشکی، شیمیایی، فیزیکی و … را به پسماندهای عادی خانگی باز کرده است؛ از طرفی راه‌های سنتی جمع‌آوری پسماندهای خانگی نمی‌تواند با آلودگی‌های ناشی از تولید پسماندها مقابله کند و به همین دلیل محیط زیست با خطر جدی روبه‌رو است.
طبق قانون مدیریت پسماند، شهرداری‌ها به عنوان سازمان مدیریت‌کننده پسماندهای خانگی در محدوده شهر معرفی شده‌اند، البته این ارگان به تنهایی نمی‌تواند در مدیریت پسماندهای خانگی قدم بردارد و قطعا فرهنگ‌سازی و تلاش شهروندان نیز در این مسیر بسیار نقش مهمی دارد که باید با تغییر الگوی مصرف، آموزش و … به کمک شهرداری بروند.
آنچه باید در خصوص پسماند دانست؛ تقسیم‌بندی است که توسط قانونگذار تعریف و ابلاغ شده و البته به نوعی وظایف تولیدکنندگان و اداره‌های ذی‌ریط را مشخص کرده است؛ در این راستا برابر ماده ۷ قانون مدیریت پسماندها، مدیریت اجرایی پسماندها غیر از صنعتی و ویژه در محدوده و حریم شهرها به عهده شهرداری‌ها با شرایطی گذاشته شده است.
از آنجایی که دانش و تکنولوژی بازیافت برای نخستین‌بار در اواخر دهه ۷۰ وارد ایران و شهر کرمانشاه، به عنوان نخستین شهر در اوایل دهه ۸۰ با احداث کارخانه بازیافت توانایی بازیافت پسماندها را داشته، تمامی پسماندها جهت بازیافت به کارخانه و انجام فرآیند بازیافت انتقال می‌یابد، که پس از انجام مراحل و گذر از دستگاه‌های مرتبط در نهایت با جداسازی مواد جامد، مابقی به دو یا سه نوع کود بیوکمپوست تبدیل و تولید می‌شود و نزدیک به ۱۵ الی۲۰ درصد نیز به عنوان ریجکت تناژ یاد شده روزانه به محل دفن معروف به تنگه زباله، منتقل می‌شوند که البته ارزش این اقدام زمانی قابل لمس است که از حیث مسائل زیست‌محیطی و بهداشتی توجه کافی داشته باشیم.
از آنجایی که دفع و دفن پسماندهای پزشکی باید با رعایت ضوابط و روش‌های مدیریت اجرایی پسماندهای پزشکی و پسماندهای وابسته به آن باشد. به منظور حفظ سلامت عمومی و محیط زیست در مقابل اثرات نامطلوب پسماندهای پزشکی، با توجه به تعیین تکلیف قانون مدیریت پسماند در خصوص پسماندهای موصوف، این اقدام توسط دانشگاه علوم پزشکی انجام می‌شود.
و شهرداری نقش مستقیمی در خصوص موضوع ندارد و محل دفن آن نیز در حال حاضر در محل معروف “تنگه زباله” است که با توجه به تشکیل کارگروه‌های استانی پسماند و مفاد مصوبات آن، درآینده‌ای نه چندان دور با رعایت قوانین محل جدید نیز مشخص و معرفی خواهد شد.
درخصوص هزینه‌های مربوط به بخش جمع‌آوری، حمل، بازیافت و دفن و سایر هزینه‌های مرتبط باید با در نظر گرفتن تمام جوانب از جمله هزینه‌های نیروی انسانی، ماشین‌آلات و هزینه نگهداشت ماشین‌آلات را باید مورد بررسی قرار داد. البته تمامی هزینه‌ها توسط شهرداری‌ها به صورت مستقیم یا غیرمستقیم در قالب قرارداد با بخش خصوصی به صورت ماهیانه و یا قسمتی از آن روزانه در باب تاامین، راه‌اندازی و نگهداشت ماشین‌آلات پرداخت می‌شود.
با توجه به فصل‌های مختلف سال، میزان تناژ تولید و جمع‌آوری پسماندهای عادی دارای تغییراتی است؛ همچنین در مواقعی تاثیرات اقتصادی را هم نباید فراموش کرد. به هرحال برای کاهش اصولی زباله، باید علاوه بر فرهنگ‌سازی و آموزش شهروندان، اقداماتی توسط شهرداری‌ها انجام شود. به طور مثال تقکیک در مبدا پسماندهای عادی توسط شهروندان و لزوم فرهنگ‌سازی در این خصوص، استفاده از ظروف با دوام و چندبار مصرف برای مصارف روزانه خانواده‌ها و حذف ظروف یکبارمصرف غیربازیافتی و … از جمله راه‌های کاهش زباله است که البته این موارد در برنامه‌های آتی سازمان قرار دارد تا بتوانیم گام مثبتی در این خصوص برداریم.
امیدوارم با کمک رسانه‌ها و اطلاع‌رسانی به شهروندان بتوانیم با رعایت موازین اصول بهداشتی و زیست‌محیطی در جمع‌آوری، حمل و بازیافت پسماندها، شهری تمیز و درخور شاان شهروندان بسازیم.
کارشناس شهرداری رشت
